پروانه میوه و شاخه خوار بادمجان Eggplant fruit and shoot borer (EFSB) از پر خسارت ترین آفات بادمجان در جنوب آسیاست. این آفت از سال ۱۳۷۶ در استان مازندران و سپس سایر مناطق کشور به خصوص هرمزگان موجب خسارت روی میوه بادمجان شده است. علاوه بر بادمجان، گوجه فرنگی، سیب زمینی و سیب زمینی شیرین دیگر میزبانهای این آفت هستند.
چرخه زندگی
حشرات ماده تخم ها را به صورت تکی یا در گروه های ۲ تا ۵ تایی در سطح زیرین برگ، ساقه، غنچه و قاعده میوه گیاه قرار می دهند. تخم ها سفید رنگ و از نظر ظاهری صاف هستند و قبل از تفریخ قرمز میشوند. دارای ۵ سن لاروی بوده و طول دوره کامل ۱۵ و میانگین طول دوره شفیرگی ۶-۵ روز میباشد. در عرض ۳ تا ۵ روز لارو از تخمها خارج میشود.
لارو بلافاصله پس از خارج شدن از تخم وارد بافت های گیاهی می شود. طول بدن لاروها ۱۸-۱۵ میلیمتر بوده و با بالغ شدن لارو رنگ بدن آنها صورتی شفاف همراه با موهای ضخیم شده و لکه های تیره در سرتاسر بدن قابل مشاهده است. لارو بالغ از بافت های گیاه میزبان خارج شده و در بین برگها افتاده یا روی سطح ساقه و میوه های گیاه میزبان شفیره ایجاد میکند.
در طول زمستان لاروها در داخل خاک زمستان گذرانی می کنند. شفیره شدن در داخل یک پیله سخت به رنگ خاکستری تا قهوهای رخ می دهد. بالهای جلویی و عقبی حشره بالغ دارای کرک های حاشیهای و لکه های قهوه ای مایل به صورتی است. طول عمر پروانه های نر ۴-۳ روز و پروانه ای ماده ۵-۴ روز است. چرخه زندگی در ۴۳-۲۱ روز کامل میشود.
نحوه خسارت
آسیب به گیاه عمدتا توسط لاروها انجام می شود. لاروها با سوراخ کردن گلها، جوانهها یا میوهها وارد بافتهای گیاهی شده و با تغذیه از محتویات درونی این بافت ها و ایجاد دالان موجب خسارت به گیاه میزبان می شوند. در مراحل ابتدایی فاز رویشی، تغذیه لاروها از سرشاخه ها انجام می شود که با ورود به سرشاخه ها و ایجاد دالانهایی مملو از فضولات لاروها موجب پژمردگی سرشاخه ها و در نهایت مرگ و ریزش آنها می شوند. تغذیه لاروها از میوه بیشتر از سایر قسمتهای گیاه است که سوراخ کردن بافت میوه و وجود فضولات لارو داخل بافت میوه، میوه را غیر قابل استفاده میکند.
روش های کنترل و مبارزه با آفت
منبع: زریندان جنوب