سوسک کلرادو سیب زمینی یکی از ۱۵ آفت مهم محصولات کشاورزی جهان محسوب می شود که بومی آمریکا است و از سال ها قبل به اروپا منتقل شده و در ایران جزو آفات قرنطينه محسوب می شود. ورود و گسترش احتمالی آفت در مناطق مختلف کشور با در نظر گرفتن تنوع تغذیه آن از گیاهان خانواده بادمجانیان می تواند به صورت جدی تولید محصولاتی از جمله سیب زمینی و گوجه فرنگی را تهدید کند.
سوسک کلرادو سیب زمینی در گذشته در استان های اردبیل و بخش های شمالی استان خراسان (خراسان شمالی) خسارت زیادی به محصول سیب زمینی وارد ساخت اما در حال حاضر در استان اردبیل کمتر موجب خسارت می شود. علاوه بر سیب زمینی، به گوجه فرنگی، بادمجان و توتون نیز خسارت می زند.
چرخه زندگی و زیست شناسی
تعداد نسل سوسک کلرادو بستگی به شرایط آب وهوایی دارد و ۱ تا ۳ نسل در سال می باشد. سوسکها بهعنوان حشرات بالغ در خاک، معمولاً در اعماق ۷/۶ تا ۱۲/۷ سانتیمتر زمستانگذرانی میکنند. سوسک های بالغ زمستان گذران بسته به آب و هوا و شرایط فیزیولوژیکی آنها در طی یک دوره چند هفته ای در بهار یا اوایل تابستان از زمین بیرون می آیند. سوسکها معمولاً قبل از ورود به دیاپوز خواب زمستانی جفتگیری میکنند.
تغذیه در دمای ۲۵ درجه سانتیگراد به حداکثر رسیده و سپس جفتگیری و تخمگذاری می کنند. تخمها در دسته های ۱۰-۳۰ تایی درسطح زیرین برگ به طور عمودی گذاشته می شوند. تخمها به رنگ نارنجی روشن دوکی شکل، حدود ۱/۲ تا ۱/۷ میلیمتر طول و ۰/۸ میلیمتر عرض دارند. تخمگذاری معمولاً طی چند هفته ادامه می یابد و هر ماده تا ۲۰۰۰ تخم می گذارد. این آفت دارای ۴ سن لاروی بوده و ۶-۴ روز در شرایط دمایی مطلوب و ۳-۲ هفته در شرایط نامطلوب دمایی و سرد از تخم خارج می شوند.
لاروها کوچک، رنگ مایل به قرمز و دارای دو ردیف لکه های سیاه در طرفین هستند. لاروها بسیار چاق هستند و شکم به شدت محدب است. لاروها پس از گذشت ۱۵ روز در عمق ۱۰-۳ سانتیمتری خاک تبدیل به شفیره شده و طول دوره شفیرگی حدود ۲۰ روز است. حشرات بالغ دارای سر، پیش سینه و شکم به رنگ زرد نارنجی با نقاط سیاهرنگ مشخص، پاها و سپر نارنجی – زرد، بالپوش ها زرد – نارنجی و هر کدام دارای پنج نوار کشیده سیاهرنگ طولی است. انتهای عقبی بند آخر شکم در حشرات نر فشرده شده ولی در ماده ها عادی است. حشره ماده کمی بزرگتر از حشرات نر می باشد.
نحوه خسارت
حشره کامل و لارو از ساقه، برگ، گل و حتی غده سیب زمینی به میزان زیادی تغذیه می کنند. هر لارو طی سنین مختلف ۴۰ سانتیمتر مربع از برگ را می خورد اما حشرات بالغ هر روز تا ۱۰ سانتیمتر مربع از شاخ و برگ سیب زمینی را می خورند. تغذیه سوسک کلرادو از برگ های بالایی بوته سیب زمینی حداکثر خسارت را به عملکرد وارد می کند ولی تغذیه از برگ های پایینی سبب کاهش کمی در عملکرد میگردد. تغذیه از برگ های وسطی فقط در اواسط فصل باعث کاهش عملکرد می شود. این حشره در هر سن لاروی بیشتر از سن قبلی به عمل تغذیه ادامه می دهد، به طوری که تغذیه لارو سن چهارم ۸/۳ برابر مجموع همه سنین لاروی دیگر می باشد.
روشهای کنترل و مبارزه با آفت
منبع: زریندان جنوب