شته سبز هلو گونهای با پراکندگی وسیع بوده و در اکثر مناطق دنیا از جمله ایران انتشار دارد. میزبان اصلی آن درختان هسته دار (جنس prunus) است و علاوه بر آن روی مرکبات، گیاهان زینتی گلخانهای، گیاهان زراعی مثل سیب زمینی، توتون و سبزیجات (گوجه فرنگی، گل کلم، کلم پیچ، اسفناج، چغندر، کرفس و کاهو و فلفل) ایجاد خسارت میکند. این حشره در مناطقی که در هیچ موقعی از سال دما به صفر درجه نمیرسد و اغلب بیشتر از ۴ درجه سانتیگراد است در تمام طول سال فعال باقی می ماند.
چرخه زندگی
بسته به وجود زمستان های سرد، چرخه زندگی این حشره به طور قابل توجهی متفاوت است. مععمولا بین ۱۲-۱۰ روز یک نسل کامل تولید میشود و در شرایط آب و هوایی معتدل سالانه بیش از ۲۰ نسل ایجاد میشود. در این حشره تولید مثل هم به صورت جنسی و هم غیرجنسی (بکرزایی) انجام میشود، به طوریکه در ماه های گرم سال تولید مثل به شکل غیرجنسی صورت میگیرد.
تخم های این حشره بیضوی و با اندازه ۰/۶ – ۰/۳ میلیمتر در ابتدا زرد یا سبز هستند که به مرور زمان سیاه رنگ می شوند. حشرات ماده از اول تا اخر پاییز در شکاف درختان و سطح زیرین برگها و نزدیک جوانهها تخم گذاری میکنند. تخم ها در زمستان روی شاخه و تنه درختان باقی مانده و در اوایل بهار پوره ها از تخم خارج می شوند. پوره ها ابتدا زرد و سپس سبز رنگ میشوند و به شتههای سبز بدون بال تبدیل میگردند.
شتههای بدون بال و بکرزا بدنی سبز روشن و متمایل به زرد دارند و نوارهای رنگین تر روی شکم آنها مشاهده میشود و در ناحیه پیشانی دو غده شاخک مانند وجود دارد. طول بدن آنها ۱/۷ تا ۲ میلیمتر است. در اواسط بهار که اوج فعالیت شته هاست حشرات بالدار ظاهر میشوند. شتههای بالدار دارای سر و قفسه سینه سیاه و شکم سبز مایل به زرد با لکه های تیره بزرگ پشتی هستند. طول آنها تقریبا ۳/۲ میلمیتر است. در بهار و تابستان حشرات بالدار از روی درختان به گیاهان زراعی مهاجرت میکنند و در اواخر تابستان برای تخم گذاری مجدد به درختان باز میگردند.
نحوه خسارت
خسارت این آفت به طور مستقیم بیشتر به واسطه پورهها و شتههای ماده بی بال است که با مکیدن و تغذیه از شیره گیاهی برگها و سر شاخههای جوان باعث خشک شدن، ضعیف شدن و ریزش برگها، شکوفه ها و میوه ها میشوند. برگ های آلوده دچار پیچ خوردگی شده و قادر به فتوسنتز نخواهند بود. تغذیه شته ها از گیاه توام با ترشح عسلک نیز میباشد که موجب تجمع مورچه ها و جذب گرد و غبار و ترغیب رشد قارچ ها و عوامل بیماری زا میگردد.
تراکم بسیار بالای این آفت در بافتهای جوان باعث تنش آبی، پژمردگی و کاهش سرعت رشد گیاه میشود. این حشرات به طور غیرمستقیم نیز موجب خسارت میشوند. شته ها از ناقلین عمده برای انتقال ویروس های گیاهی هستند و میتوانند بیش از ۱۰۰ نوع ویروس گیاهی را منتقل کنند.
پوره ها و حشرات بالغ به یک اندازه توانایی انتقال ویروس را دارند اما حشرات بالغ و بالدار، به دلیل تحرک زیاد، احتمالاً فرصت بیشتری برای انتقال دارند. از مهم ترین این ویروس ها می توان به موزاییک کاهو ، موزاییک شلغم و گل کلم، موزاییک خیار و هندوانه، ویروسهای زرد غربی و زرد چغندر و ویروس Y سیب زمینی اشاره کرد.
روش های کنترل و مبارزه با آفت
منیع: زریندان جنوب