بیماری پیچیدگی برگ زرد گوجه فرنگی (Tomato yellow leaf curl)
عامل بیماری (Tomato yellow leaf curl virus (TYLCV
ویروس پیچیدگی برگ زرد گوجه فرنگی (TYLCV) از اعضای جنس بوگومو ویروس Begomovirus، تیره ویروسهای دوقلو است.
علائم بیماری:
نشانه های این بیماری معمولا بعد از دو تا سه هفته بعد از وقوع آلودگی قابل مشاهده است. در صورت وقوع آلودگی در مراحل اولیه رشد، کوتولگی شدید بوته گوجه فرنگی و کاهش تعداد و اندازه میوه در مزارع براحتی قابل مشاهده میباشد.
نشانه های مشخص آلودگی در ابتدا به صورت زرد شدن حاشیه برگها ، قاشقی شدن و فنجانی شدن، ریز شدن شدید برگهای انتهایی و در نهایت کوتولگی بوتههای گوجه فرنگی ظاهر می شود.
در صورت آلودگی نشاها بلافاصله بعد از انتقال آنها به زمین اصلی، نشانه های آلوده با سرعت بیشتری ظاهر گشته و شدت آلودگی در این گونه مزارع بیشتر می شود.
شرایط گسترس بیماری:
سفید بالک یا مگس سفید (Bemisia tabaci) ناقل ویروس TYLCV است که به صورت پایا از گیاهی به گیاه دیگری منتقل می باشد. نقش اصلی برای انتقال و انتشار آن بر عهده حشرات بالغ است. یک حشره کامل قادر به کسب و انتقال ویروس TYLCV به گیاه گوجه فرنگی می باشد.
این ویروس میتواند در بین سفید بالکها و در غیاب منبع آلودگی از طریق حشرات نر آلوده به حشرات یا بالعکس انتقال یابد اما در میان حشرات با جنسیت یکسان انتقال نمییابد.
جنسیت و سن حشره ناقل در میزان انتقال موثر می با شد. تقریبا تمام حشرات ماده با سن یک تا دو هفته قادر به ایجاد آلودگی در گوجه فرنگی میباشند در حالیکه ۲۰ درصد حشرات نر با همان سن قادر به ایجاد آلودگی هستند.
ویروس TYLCV دارای دامنه میزبانی وسیع و قادر به ایجاد آلودگی در بیش از ۳۰ گونه گیاهی از ۱۲ تیره گیاهی میباشد. سبزیجات، گیاهان زینتی، گیاهان وحشی و گونههای مختلف علفهای هرز از میزبانهای TYCLV است.
گوجه فرنگی میزبان اولیه ولی لوبیا ،اطلسی و لسیانتوس و علف هرز داتوره و گل پنیرک ها از میزبان های بدون نشانه های آلودگی هستند. در ایران این ویروس در مزارع فلفل کرمان و جیرفت و استان هرمزگان و خیار، یونجه، زرد و هویج گزارش شده است.
این بیماری برای اولین بار در سیستان بلوچستان و هرمزگان گزارش شده است. در سال های بعد در شهرستان ورامین استان تهران، خوزستان، اهواز، اندیمشک، دزفول و حتی در اشکذر استان یزد نیز مشاهده و گزارش گردیده است.
کنترل بیماری:
- استفاده از ارقام زراعی و باغی مقاوم و یا متحمل
- استفاده از سموم کلره به تناوب برای جلوگیری از ایجاد مقاومت در سفید بالکها مثل مگس سفید
- تولید نشاها در گلخانههای حفاظت شده
- تعیین تاریخ کاشت مناسب
- اجتناب از کشتهای جدید در مجاورت کشتهای قدیمی تر
- حذف بقایای کشتهای قبلی گوجه فرنگی قبل از انتقال نشاهای جدید
- رعایت فاصله زمانی و مکانی و حذف سایر میزبانهای ویروس
- کشت ذرت در اطراف مزرعه گوجه فرنگی
- انتقال نشاها در ۳۰ روزگی آنها
- استفاده از توری بسیار موثر خواهد بود با مش ۵۰
- استفاده از پوششهای با ۵ درصد UV
منبع: زریندان جنوب
