بیماری موزائیک خیار (Cucumber mosaic)
عامل بیماری (Cucumber mosaic virus (CMV
یکی از مهم‌ترین بیماریهای گیاهان جالیزی شامل خیار، طالبی، هندوانه و کدو در ایران، بیماری ویروسی آبلهشدن برگ و یا به عبارت دیگر بیماری موزائیک کدوئیان است. این بیماری احتمالا از سالهای خیلی دور در ایران وجود داشته و خسارت آن در کشور زیاد میباشد. میزان کاهش محصول خیار در اثر این بیماری تا یک سوم برآورد شده است.
علائم بیماری
نشانه های این بیماری در خیار در مرحله جوانه زنی و چند هفته اول رشد به ندرت دیده می شود. در این مرحله برگهای جوان خیار دارای لکههای زرد و چروکیده شده و لبه آنها به سمت پایین خم شده و کوچک باقی میمانند.
در اثر این بیماری رشد گیاه متوقف شده و گیاه کوتاه باقی میماند. همچنین لبه برگهای قدیمیتر ابتدا کلروتیک و سپس نکروتیک خواهند شد. شکل میوهها اغلب نامنظم، زگیلدار و دارای لکههای زرد- سبز شده و اندازه آنها کوچک باقی میماند.
علاوه بر این میوههای آلوده ممکن است به علت کمبود کلروفیل، سفیدرنگ دیده شوند.
گسترش بیماری
این ویروس، زمستان را بر روی میزبانهای واسط و یا ریشههای علفهای هرز میگذراند. در اوائل بهار که علفهای هرز میزبان در اطراف مزارع جالیز میرویند، بتدریج ویروس نیز به برگهای آنها انتقال یافته و سپس به وسیله حشرات مکنده (شتهها)، ویروس از علفها به بوتههای جالیز منتقل میشود.
همچنین ویروس از طریق تجهیزات و لباس کارگران به طریق مکانیکی از بوتههای بیمار به بوتههای سالم انتقال مییابد. علاوه براین نشان داده شده است که سوسک خیار (.pps acitorbaiD) نیز میتواند این بیماری را منتقل کند.
کنترل بیماری
- بهترین راه مبارزه با این ویروس استفاده از ارقام مقاوم میباشد.
- استفاده از حشرهکشها و روغنهای معدنی به منظور کنترل حشرات ناقل
- استفاده از بذرهای غیرآلوده به بیماری
- استفاده از مالچ آلومینیوم برای انعکاس نور به عنوان دفعکننده شتههای ناقل
- حذف علفهای هرز و بوتههای مشکوک به آلودگی
- شخم عمیق بقایای گیاهی و از بین بردن مواد آلوده از گلخانه
- اجرای برنامه جامع بهداشتی برای کارگران و تجهیزات برای جلوگیری از گسترش بیماری
منبع: زرین‌دان جنوب
