شته سبز کاهو Nasonovia ribisnigri Mosley

شته کاهو با نام عمومي Currant lettuce aphid و نام اختصاري CLA کلیدی ترین آفت این محصول در مناطق کشت عمده کاهو مثل تهران و خوزستان به شمار می رود. در سال ۸۸ براي اولين بار به عنوان مهم ترين آفت كاهو از منطقه ورامين استان تهران گزارش شد.

آفت شته کاهو باعث كاهش محصول از نظر كمی و كيفی و در نتيجه خسارت اقتصادي به كشاورزان منطقه گرديده است. علاوه بر ايران در غرب آمريکا, اروپا و كانادا نيز اين آفت تبديل به يک مشکل اساسی براي رشد كاهو گرديده است.

شکل شناسی چرخه زندگی 

شته کاهو زمستان را به صورت تخم روی میزبان اولیه خود یعنی روی بوته های انگور فرنگی یا انگور کشمشی بی دانه جنس Ribes spp می‌کند. تخم شته ها به رنگ زرد روشن بوده و حشرات ماده آن ها را در زیر برگها و یا شکاف درختان قرار می دهند. اندازه تخم ها ۰/۶ – ۰/۳ میلیمتر است. در بهار شته های مؤسس از تخم‌هاي زمستانه خارج شده و کلنی‌های کوچکی را روی نوک شاخه‌های جوان تشکیل می‌دهند. فعالیت و تغذیه شته ها باعث مچاله شدن برگ‌های جوان می شود.

وقتی شته‌ها بالغ می‌شوند تمایل دارند به طور گسترده‌ تری در روی گیاه پراکنده شوند و کلنی‌های جدیدی را روی شاخه‌های جوان ایجاد کنند. شته هاي نابالغ اين گونه بي بال و به رنگ سبز مايل به زرد تا قرمز رنگ هستند و حشرات بالغ مي تواند بالدار و يا بي بال باشند و ۲/۵-۱/۵ میلیمتر طول دارند و داراي باندها و نوارهاي باريک و تيره رنگ پشتي شکمي هستند كه يک نماي خط دار و راه راه به شکم آنها می دهد.

بعد از تشکيل كلني، شته هاي بال دار بکرزا به سمت ميزبان هاي ثانويه كه شامل انواع كاهو، کاسنی و ديگر گياهان شيرابه دار خانواده Astraceae مهاجرت نموده و خسارت اصلي را وارد مي کنند. جمعيت و كلنی اين شته روي بخش های روزتی و برگهاي دورنی كاهو تشکيل می‌شود. بطور كلي شته کاهو ترجيح می‌دهد كه روي برگ‌هاي تازه روئيده شده و بوته هاي كاهو تغذيه كند و بيشتر تمايل دارد به صورت يکنواخت، غير فشرده و به ويژه در بخشهاي مياني گياه كاهو انتشار يابد. در پاييز افراد جنسي نر و ماده دوباره ظاهر مي شوند كه به سمت ميزبان هاي اوليه مهاجرت می‌نمايند.

زمستانگذراني اين آفت روي ميزبان های اولیه به صورت تخم سپري مي شود. اين در حالي است كه در نواحي گرمسير و معتدل زمستانگذراني شته كاهو فقط روي ميزبان هاي ثانويه و به فرم بکرزا صورت مي گيرد و مي تواند در سرتاسر سال كلني شود.

نحوه خسارت

شته کاهو با تغذیه از شیره گیاهی باعث پیچ خوردگی برگ و تاخیر در رشد می شود. شته كاهو به دليل فعاليت در درون بخش مياني گياه، از دسترس سموم تماسي خارج بوده و با تغذيه ي مخفيانه خود باعث رنگ پريدگی، زرد شدن و تغيير شکل برگ ها شده و در نهايت وجود شته ها در جمعيت بالا باعث مي شود كه از بازارپسندي كاهوها به شدت كاسته شود. همچنين اين آفت ناقل چندين عامل بيماريزاي ويروسي مثل ويروس موزائيک خيار نيز مي باشد و بطور غير مستقيم نيز ميتواند خسارتزا باشد.

روش های کنترل و مبارزه 

• رعایت تناوب زراعی
• استفاده از ارقام مقاوم
• کاربرد محلول کونفیدور برای گیاهچه های کاهو در مراحل اولیه رشد در صورت مشاهده شته و یا پرواز آنها در مزرعه
• کنترل علف‌های هرز میزبان این آفت
• کشت همزمان کاهو در مزارع همجوار
• استفاده از شکارچی های طبیعی مثل لارو مگس سیرفیده و بالتوریهای سبز
• نصب تله های زرد چسبنده بین ردیف های کشت و اطراف مزرعه
• استفاده از سموم شیمایی مناسب مانند پریمیکارب، استامی پراید و ...

منبع: زرین‌دان جنوب