اهمیت آمینواسیدها در کشاورزی

آمینواسیدها زیرواحدهای سازنده پروتئین ها هستند و از آنجاییکه تمام فعالیت های بیوشیمیایی سلول های زنده از جمله سلول های گیاهی به پروتئین ها وابسته است، وجود امینواسیدها اهمیت بسزایی دارد. تاکنون بیش از ۱۰۰ نوع آمینواسید شناسایی شده¬اند که ۲۰ نوع آن با نام اسیدآمینه ضروری شناخته شده و برای ادامه حیات گیاهان لازم هستند.

گیاهان میتوانند غالب این آمینواسیدها را تولید کنند ولی تولید آنها مستلزم صرف انرژی فراوان به ویژه در هنگام وارد امدن تنش های محیطی و استرس میباشد. از این رو در دسترس قراردادن آمینواسیدها در مراحل مختلف رشدی گیاه میتواند اثرات بسیار مفیدی در عملکرد داشته باشد. آمینواسیدهای مختلف می‌توانند نقش های مختلفی را در گیاه اعم از رشد ریشه، رشد ساقه و برگ، کلروفیل سازی، رشد و سایز گیری میوه، گلدهی و گرده افشانی و ایجاد مقاومت در برابر تنش های محیطی داشته باشند.

به طور مثال آمینواسید پرولین باعث تقویت دیواره سلولی و بهبود فرایند گرده افشانی، آرژنین باعث رشد سلول ها، تولید جوانه و برگ و آمینواسیدهای گلیسین و اسید گلوتامیک باعث افزایش جذب آهن و فرایند ایجاد کلروفیل در بافت گیاهان می شود.

نقش آمینو‌اسیدها در گیاهان

– ایجاد مقاومت در برابر استرس های محیطی
تولید آمینواسید در گیاهان نیاز به انرژی فراوان دارد. از این رو در زمان مواجهه با استرس ها و تنش های محیطی مانند سرمازدگی، محلول پاشی غیر استاندارد، خشکی و غیره مجبور است بخش زیادی از انژی خود را برای تولید آمینواسیدهای ضروری صرف کرده و توان مقابله با تنش های محیطی را نخواهد داشت.

بنابراین استفاده از آمینواسیدها، قبل و بعد از وقوع تنش ها میتواند منجر به صرفه جویی در مصرف انرژی گیاهان شده و گیاه این انرژی ذخیره شده را برای ادامه رشد و حیات استفاده نماید. همچنین امینواسیدها به استحکام دیواره سلولی و توازن آب در سلول ها کمک کرده و همین امر منجر به افزایش مقاومت میگردد. درواقع استفاده از کودهای حاوی آمینواسید در زمان تنش های محیطی، به گیاه کمک میکند که این مرحله را با خسارت کمتر و رشد بیشتر پشت سر بگذارد.

– افزایش فتوسنتز
فتوسنتر یکی از اصلی ترین و حیاتی ترین فعالیت گیاهان میباشد. کربوهیدارت در گیاهان توسط همین فرایند تولید میگردد. سرعت پایین فتوسنتز در گیاهان به معنای کاهش رشد و کاهش کمی و کیفی محصول خواهد بود. کلروفیل مولکول اصلی در فرایند فتوسنتز میباشد که روند تولید و سنتز این مولکول تحت تاثیر امینواسیدهایی مانند گلیسن و اسید گلوتامیک است. این اسیدامینه ها منجر به افزایش غلظت کلروفیل و افزایش فرایند فتوسنتز شده و رشد و تولید میوه در گیاه بهتر انجام خواهد شد.

– افزایش جذب سایر عناصر غذایی
گیاهان در طول دوره رشدی خود به عناصر غذایی مختلف اعم از ماکرو و میکرو نیاز دارند که با استفاده از کودهای دامی و شیمیایی تامین میگردد. ولی کوددهی زیاد به معنی تضمین جذب این عناصر نخواهد بود. هر عنصر غذایی به صورت ترکیبات شیمیایی مختلف وجود دارد که برخی از آنها قابلیت جذب ندارند. آمینواسیدها خاصیت کلاته کنندگی دارند و همین امر منجر به جذب بیشتر عناصر غذایی لازم توسط ریشه ها و برگ ها میگردد. این افزایش جذب منجر به افزایش رشد، افزایش جوانه زنی و غده زنی گیاهان میگردد. همچنین آمینواسیدها با عناصر سنگین ترکیب شده و میزان سمیت آن را برای گیاه می‌کاهند.

– افزایش گرده افشانی و بهبود کمی و کیفی محصول
هدف نهایی هر باغدار و کشاورز تولید بیشتر محصول با کیفیت است. تولید میوه مستلزم انجام گرده افشانی و تلقیح گل ها میباشد. آمینواسیدهای ضروری برای انجام گرده افشانی و ایجاد لوله گرده لازم است که منجر به تولید میوه بیشتر میگردد. اسید آمینه پرولین به باروری دانه گرده کمک می کند و از سوی دیگر متیونین‌گلوتامیک اسید و لیسین از طریق فعال سازی هورمونهای مؤثر در تشکیل گل و میوه با افزایش جوانه زنی دانه گرده و افزایش طول لوله گرده موجب بهبود گرده افشانی میشوند. همچنین تامین آمینواسیدها میتواند باعث افزایش سایز میوه در مدت زمان کمتری گردد. افزایش سرعت رسیدگی میوه میتواند به کشاورز در رسیدن به قیمت فروش بیشتر کمک شایانی کند. حتی اسید امینه ها با استحکام بخشی به دیواره سلولی منجر به افزایش ماندگاری و قدرت انبارداری محصول نیز می‌گردد.

کاربرد انواع کودهای آمینو اسید
امروزه کودهای تولید داخل و خارج کشور که حاوی درصدهای مختلفی از آمینواسید در بازار موجود میباشد. فرمولاسیون مایع به صورت محلولپاشی و فرمولاسیون های پودری معمولا به صورت همراه با اب ابیاری مورد استفاده قرار میگیرند. بسیاری از تولید کننده های کودهای شیمیایی و زیستی از درصدهای مختلف امینواسید در کنار سایر عناصر غذایی در کودها استفاده می‌کنند.

این امر منجر به جذب بهتر عناصر موجود در کود شده و کارایی کودها را بالا میبرد. این کودهای ترکیبی در تمامی مراحل رشدی گیاه قابل استفاده هستند. در زمان های ایجاد تنش های محیطی نیز استفاده از کودهایی که درصد بالایی از آمینو اسید را دارند به کاهش خسارت تنش کمک شایانی می‌کند.

منبع: زرین‌دان جنوب